Sonunda yabancıları koruma altında alabildik. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile İç İşleri Bakanlığı'na bağlı olarak Göç İdaresi Genel Müdürlüğü kuruluyor.
Bireysel veya kitlesel olarak Türkiye'ye gelen yabancıların acil olarak geçici korunması bu kanun ile sağlanacak.
Her hakkın kullanılmasında olduğu gibi bu kanundan doğan hakların kullanılması için başvuru şartı gerekiyor.
Başvuru sahibi ismini verdiğimiz kişi koruma hakkından faydalanması konusunda henüz karar verilmemiş olan kişiyi ifade ediyor. 18 yaşını doldurmamış çocuklar için ailelerin başvuru hakkı bulunuyor.
Yabancılar ile bir şekilde irtibata geçen, destekleyici sıfatına haiz kişiler yabancıların masrafını üstlenebiliyor, bu kişiler başvuruya dayanak oluyorlar.
Geri gönderme yasağı ile gönderileceği yerde işkence ve sair kötü muameleye uğrama ihtimali olan yabancıların hayatları ve hürriyetleri güvence altına alınıyor.
Türkiye'ye giriş çıkış sınır kapılarından ve pasaport/pasaport yerine geçen belgelerle yapılabiliyor. Yetkili makamların belge kontrolü ile girişi 4 saate kadar bekletebiliyor.
Türkiye'ye sınırsız giriş hakkı bulunmuyor. Giriş hakkı reddedilenlerin yasal hak ve yükümlülükleri kendilerine tebliğ ediliyor. Giriş hakkı kamu sağlığı veya güvenliği ile yasaklanabiliyor. Sınır dışı edilenlerin girişi yasaklanıyor. Bu süre en fazla 5 senedir. Ciddi tehdit halinde bu süre 10 yıl daha arttırılabilir.
Vize veya ikamet izin süresi dolanlar kendileri başvurmaları halinde Türkiye'ye giriş yasakları 1 seneyi geçemez.
Terke davet edilenler ile süresi içinde ülkeyi terk edilenler hakkında giriş yasağı konulmayabiliyor.
Geçici giriş hakkı Genel Müdürlük yetkisinde olup bazı durumlarda ülkeye kabul ön izin şartına bağlı olabiliyor.
Giriş yasağının tebliğine karşılık yasal yollara başvuru hakkı var.
Vize muafiyeti halinde kalış süresi 180 gün için 90 günü geçemiyor.
Vize muafiyeti Bakanlar Kurulu kararı ile belirli ülke vatandaşlarına tanınabileceği gibi ikamet veya çalışma izni bulunanlar için muafiyet söz konusu. Ayrıca Mücbir sebeplere Türkiye'ye uğramak zorunda kalanlar ile 72 saati geçmemek kaydıyla Türk limanlarına uğrayan gemilerde olanlar vizeden muaflar.
Sınır kapısında istisnai olarak vize verilebiliyor olup sınır vizesi en fazla 15 gün kalma hakkı veriyor.
Havalimanı transit vizeleri ile transit geçiş hakkı ayrıca vizeye tabi olabiliyor.
Valilik veya vizeyi veren makamlar tarafından vize iptal edilebiliyor. Yabancı hakkından sınırdışı kararı verilmiş olması vize iptalinin tipik örneklerinden birini oluşturuyor.
Vize talebinin kabulü veya reddi ilgilisine tebliğ ediliyor.
Yabancıların Türkiye'de oturmaları 6 ay içinde kullanılma koşuluyla ikamet iznine tabi.
İkamet izninden kimlerin muaf oldukları kanunun 20.maddesi ile ayrıntılı olarak düzenliyor.
İkamet izni başvurusu öncelikle yabancının ülkesindeki konsolosluklara yapılıyor. 90 gün içinde başvuru sonuçlandırılıyor.
Kanunun 22. maddesinde sayılan istisnai hallerde valilik ikamet izni verebiliyor. Valilikler ayrıca ikamet iznini uzatmaya yetkililer.
Çalışma izni ikamet izni sayılıyor. 4817 sayılı kanuna göre çalışan yabancılar için ayrıca ikamet izni almak gerekmiyor.
İkamet izni kendi içinde; kısa dönem, aile, öğrenci, uzun dönem, insani ve insan ticaret mağduru ikamet izni olarak ayrılıyor.
Öğrenci ikamet izni sahiplerinin çalışma hakkı bulunuyor.
Vatansızları için detayla yasal düzenlemek yapan 50 ve devamı maddelerde vatansız kişilere verilecek kimlik belgesi düzenleniyor.
52. ve devamı maddeleri ile sınır dışı etme düzenleniyor. Sınırdışı edilemeyenler için ayrı bir rejim söz konusu. Belirli şartlara haiz olanlar sınır dışı edilemiyor.
Değerlendirme ve karar süresi 48 saati geçememekle beraber hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar yakalamayı yapan kolluk birimlerince 48 saat içinde geri gönderme merkezlerine gönderiliyor. Burada geçirilecek süre 6 ayı geçemiyor. İşlemlerinin tamamlanması beklemek için 6 ay ek süre verilebiliyor.
61 ve devamı maddelerde Uluslararası Koruma düzenleniyor. Mülteci, şartlı mülteci, ikincil koruma bu kanunla düzenliyor. Mültecilikten ayrı bir yasal statü olana Uluslararası koruma ile kişiler başvuru tarihinden itibaren 30 gün içinden varsa avukatlarının gözlemciliği altında mülakata tabi tutuluyorlar.
Kendilerine uluslararası koruma hakkı verilen yabancılar için kimlik belgesi düzenleniyor. Ret kararına karşı idari yargıda dava açma hakkı saklı tutuluyor. Bu kişilerin adli yardımdan yararlanarak avukat tutma hakları var.
Ülkelerine geri dönmek isteyenlere ayni ve nakdi destek sağlanabiliyor.
Görevlerinden biri de göç politikasını belirlemek olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü yurt içi ve yurt dışı hizmet birimleri vasıtasıyla göçmenlerin hak yükümlülüklerini düzenliyor.
Bu yasayla birlikte başta Suriyeli göçmenler olmak üzere pek çok ülke vatandaşı yasal statüde uzun süreli olarak Türkiye'de yaşama hakkına sahip olacak.
Bireysel veya kitlesel olarak Türkiye'ye gelen yabancıların acil olarak geçici korunması bu kanun ile sağlanacak.
Her hakkın kullanılmasında olduğu gibi bu kanundan doğan hakların kullanılması için başvuru şartı gerekiyor.
Başvuru sahibi ismini verdiğimiz kişi koruma hakkından faydalanması konusunda henüz karar verilmemiş olan kişiyi ifade ediyor. 18 yaşını doldurmamış çocuklar için ailelerin başvuru hakkı bulunuyor.
Yabancılar ile bir şekilde irtibata geçen, destekleyici sıfatına haiz kişiler yabancıların masrafını üstlenebiliyor, bu kişiler başvuruya dayanak oluyorlar.
Geri gönderme yasağı ile gönderileceği yerde işkence ve sair kötü muameleye uğrama ihtimali olan yabancıların hayatları ve hürriyetleri güvence altına alınıyor.
Türkiye'ye giriş çıkış sınır kapılarından ve pasaport/pasaport yerine geçen belgelerle yapılabiliyor. Yetkili makamların belge kontrolü ile girişi 4 saate kadar bekletebiliyor.
Türkiye'ye sınırsız giriş hakkı bulunmuyor. Giriş hakkı reddedilenlerin yasal hak ve yükümlülükleri kendilerine tebliğ ediliyor. Giriş hakkı kamu sağlığı veya güvenliği ile yasaklanabiliyor. Sınır dışı edilenlerin girişi yasaklanıyor. Bu süre en fazla 5 senedir. Ciddi tehdit halinde bu süre 10 yıl daha arttırılabilir.
Vize veya ikamet izin süresi dolanlar kendileri başvurmaları halinde Türkiye'ye giriş yasakları 1 seneyi geçemez.
Terke davet edilenler ile süresi içinde ülkeyi terk edilenler hakkında giriş yasağı konulmayabiliyor.
Geçici giriş hakkı Genel Müdürlük yetkisinde olup bazı durumlarda ülkeye kabul ön izin şartına bağlı olabiliyor.
Giriş yasağının tebliğine karşılık yasal yollara başvuru hakkı var.
Vize muafiyeti halinde kalış süresi 180 gün için 90 günü geçemiyor.
Vize muafiyeti Bakanlar Kurulu kararı ile belirli ülke vatandaşlarına tanınabileceği gibi ikamet veya çalışma izni bulunanlar için muafiyet söz konusu. Ayrıca Mücbir sebeplere Türkiye'ye uğramak zorunda kalanlar ile 72 saati geçmemek kaydıyla Türk limanlarına uğrayan gemilerde olanlar vizeden muaflar.
Sınır kapısında istisnai olarak vize verilebiliyor olup sınır vizesi en fazla 15 gün kalma hakkı veriyor.
Havalimanı transit vizeleri ile transit geçiş hakkı ayrıca vizeye tabi olabiliyor.
Valilik veya vizeyi veren makamlar tarafından vize iptal edilebiliyor. Yabancı hakkından sınırdışı kararı verilmiş olması vize iptalinin tipik örneklerinden birini oluşturuyor.
Vize talebinin kabulü veya reddi ilgilisine tebliğ ediliyor.
Yabancıların Türkiye'de oturmaları 6 ay içinde kullanılma koşuluyla ikamet iznine tabi.
İkamet izninden kimlerin muaf oldukları kanunun 20.maddesi ile ayrıntılı olarak düzenliyor.
İkamet izni başvurusu öncelikle yabancının ülkesindeki konsolosluklara yapılıyor. 90 gün içinde başvuru sonuçlandırılıyor.
Kanunun 22. maddesinde sayılan istisnai hallerde valilik ikamet izni verebiliyor. Valilikler ayrıca ikamet iznini uzatmaya yetkililer.
Çalışma izni ikamet izni sayılıyor. 4817 sayılı kanuna göre çalışan yabancılar için ayrıca ikamet izni almak gerekmiyor.
İkamet izni kendi içinde; kısa dönem, aile, öğrenci, uzun dönem, insani ve insan ticaret mağduru ikamet izni olarak ayrılıyor.
Öğrenci ikamet izni sahiplerinin çalışma hakkı bulunuyor.
Vatansızları için detayla yasal düzenlemek yapan 50 ve devamı maddelerde vatansız kişilere verilecek kimlik belgesi düzenleniyor.
52. ve devamı maddeleri ile sınır dışı etme düzenleniyor. Sınırdışı edilemeyenler için ayrı bir rejim söz konusu. Belirli şartlara haiz olanlar sınır dışı edilemiyor.
Değerlendirme ve karar süresi 48 saati geçememekle beraber hakkında idari gözetim kararı alınan yabancılar yakalamayı yapan kolluk birimlerince 48 saat içinde geri gönderme merkezlerine gönderiliyor. Burada geçirilecek süre 6 ayı geçemiyor. İşlemlerinin tamamlanması beklemek için 6 ay ek süre verilebiliyor.
61 ve devamı maddelerde Uluslararası Koruma düzenleniyor. Mülteci, şartlı mülteci, ikincil koruma bu kanunla düzenliyor. Mültecilikten ayrı bir yasal statü olana Uluslararası koruma ile kişiler başvuru tarihinden itibaren 30 gün içinden varsa avukatlarının gözlemciliği altında mülakata tabi tutuluyorlar.
Kendilerine uluslararası koruma hakkı verilen yabancılar için kimlik belgesi düzenleniyor. Ret kararına karşı idari yargıda dava açma hakkı saklı tutuluyor. Bu kişilerin adli yardımdan yararlanarak avukat tutma hakları var.
Ülkelerine geri dönmek isteyenlere ayni ve nakdi destek sağlanabiliyor.
Görevlerinden biri de göç politikasını belirlemek olan Göç İdaresi Genel Müdürlüğü yurt içi ve yurt dışı hizmet birimleri vasıtasıyla göçmenlerin hak yükümlülüklerini düzenliyor.
Bu yasayla birlikte başta Suriyeli göçmenler olmak üzere pek çok ülke vatandaşı yasal statüde uzun süreli olarak Türkiye'de yaşama hakkına sahip olacak.