NASA'nın açıklaması bilim çevrelerini ayağa kaldırdı. Mars'ta su bulundu. Su yaşamın temel maddelerinden biri. Yani su olmazsa hayat olmaz. Daha doğrusu dünya ortamında kendilerini yaşam ortamı bulan canlılar su olmayan yerde yaşayamazlar.
13,8 milyar yaşındaki ve 93 milyar ışık yılı genişliğindeki evrende kabaca 100 yıl yaşayan ve 2 metre azami boya sahip olan insanoğlu yaratılmışlar içinde üstün zekası ile diğer biyolojik varlıklara üstün gelmektedir. Ama bu üstünlük birbirini yok etme iç güdüsüne bir çözüm bulamamaktadır. Zaten 5.000 yıllık bilinen tarihin 236 yılı barış içinde geçmiştir.
1.6 x 10 üzeri eksi 35 boyutundaki en küçük bilinen cisim olan planck parçacığından gözlemlenebilir evrendeki en geniş bütün olan 1.37 milyar ışık yılı genişliğindeki Sloan Seddine kadar ki evrende kendi dünyamız dışında şu ana kadar tespit edilmiş başka yaşam ortamı bulunmamaktadır. Zaten mevcut uzay teknolojisi; bırakın güneş sistemi dışında çıkmayı, yerküreye en yakın ve yaşam olasılığı en yüksek yer olan Mars gezegenine dahi insanlı uçuş için bir kaç on yıldan önce imkan tanıyacak derecede ilerleyememiştir.
İnsanoğlu ışık hızında hareket edebilmiş olsa dahi gözlemlenebilir evrenin şimdiki sonuna ulaşabilmek için milyonlarca neslin yaşayacağı bir uzay gemisinde durmadan ilerlemeyi göze almak zorundadır. Yani torunlarımızın torunlarının belki (?) görebileceği bir yolculuk için kendisini feda edilecek bir koloni hayal edin.
Gelelim Mars'a. Alternatif yaşam olasılığının en yakınında yer olan Mars'a yolculukta oraya gidecek ilk nesil sonradan geleceklere yaşam ortamı sağlayacak bir koloni kuracak ki bu bilimkurgu filmlerindeki gibi kolay olmayacak.
Uzay Turu isimli yazımızı tıkladığınızda evrenin büyüklüğü hakkında bir fikir sahibi olacaksınız. Ancak torunlarımızın torunlarının belki Marsa ulaşabileceğine dair fikri, güneş sistemi dışındaki olası diğer dünyalara ulaşamama sorunu ile karşı karşı olduğumuz gerçeğini yüzümüze vurur.
İlk koloni Mars'a kazasız belasız ulaştı. Peki orada nasıl bir yaşam kurulacak? İşte bu noktada Terraforming kavramı ile karşı karşıya geliyoruz.
Peki Terraforming Nedir?
Terra yer demek. Terraforming ise Dünya benzeri yaşanabilecek bir ortam kurma anlamına geliyor. Yani Mars'ı Dünya gibi yaşanabilir bir ortam haline getirmek.
Geçen 20 yıllık süreçte dışarıdan izole yarım küreler içindeki iki yıllık süredeki denemelerde küre içinde kapalı kalan türlerin çoğu yaşama imkanını bulamadı.
Bilimin ulaşmış olduğu noktada terraforming sürecinde başarılı olmak için neleri yapmak gerekiyor sorusu akla geliyor. Öncelikle havanın solunabileceği bir atmosfer yaratmak gerekiyor. Teknoloji atmosfer yaratabilecek kadar ilerleyemediği için havanın hapsedileceği bir ortam yaratmak gerekiyor. Bunu ortam dışarıdan hava almayan içi boş bir akvaryuma benzetebilir. İlkokuldaki fen derslerinden aklıma gelecek olan fotosentez süreci ile karbondioksit ve oksijen arasındaki dengeyi kurmak gerekiyor.
İkinci sorun yer çekimi olacak. Şüphesiz uyduda bile bir yerçekimi varken Mars'ta yer çekimi olmayacağını bahsedemeyiz ancak insanoğlunun yaratıldığı dönemden bu yana alıştığı ve yaşama imkanı bulduğu oranda bir yer çekimi olmayacağı kesin. Yer çekiminin nasıl temin edileceğini ya da yeni ortama nasıl ayak uydurabileceğimizi teknik olarak bilemiyorum. Ancak yer çekimi başlı başına bir problem oluşturuyor insan yaşamının devamı için.
Üçüncü sorunuzu su. Su Mars'ta var olduğu göre sondaj ile suyu belirli miktarlara kadar depolayabileceğiz. Arıtma teknolojisi ile suyun geri dönüşümünü sağlamak mümkün olacak.
Beslenmesi zorunlu olan insanoğlunun Mars kolonisindeki yaşamı sekteye uğratmayacak kadar teknoloji bilgisi olan mühendisler ile canlı yaşamı ayakta tutacak kadar biyolojik ve tıp bilgisine sahip bireylere ihtiyaç var. Sınırlı da olsa tarım ve hayvancılıkla uğraşacak uzmanlara ihtiyaç var.
Son olarak Mars'a ulaşmayı başaran kurucu koloninin ilerleyen yıllarda oraya ulaşacak olan diğer insanlar için yaşama uygun bir ortam yaratmaları gerekiyor. Yaşam ortamı bir tarafa sınırlı da olsa biyolojik bir döngünün sağlanması gerekiyor.
Kurucu koloninin bireylerinin belki bir daha dünyaya dönemeyecek olması etik konusundaki tartışmaları gündeme getiriyor. 1492'de yeni dünyayı keşfetmiş olan Cenovalı kaşif Kristof Kolomb ve arkadaşları nasıl ki bir bilinmeyene yelken açmışlar ise koloninin ilk bireyleri de böyle maceraperest bir ruha sahip olmaları gerekiyor ki onlarda Kristof Kolomb gibi tarihe isimlerini yazabilsinler.
Görüldüğü üzere Terraforming sanıldığı kadar kolay bir süreç değil. Bir an için çok kolay sağlanabilse bile sınırlara sığmayan insanoğlu maksimum birkaç km²'lik bir alanda nasıl yaşamını sürdürebilecek.
Mars'ta koloni kurmanın amacı nedir? Mars kolonisini asıl amacı Güneş Sistemi dışındaki dünyalara ulaşmak için ilk istasyon olmaktan öteye geçemiyor. Yolculuk için yakıt ve yiyecek deposu olmanın dışında başka bir amaca hizmet edemeyecek olması düşündürücü. Amerikan filmlerinin son yıllardaki yok oluş konulu senaryolarından hareket edersek Mars insanoğlunun kalan bireyleri için alternatif bir mecra olabilir mi?
İnsanoğlu gelecekte ne olacağını öngöremiyor. Zaten böyle bir yetiye sahip olsaydı acaba yaşamının bir anlamı kalır mıydı?
Saygılarımla.