DİJİTAL MECRALAR KOMİSYONU KURULMASI İLE BAZI KANUNLARDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ( 7252 )
Bir önceki yazımız olan 5651 Sayılı Kanundaki Değişiklik Yapan Kanun Teklifinin Getirdiği Yenilikler ile Sosyal Medya Sitelerindeki yayınların kontrol ve denetiminde karşılaşılan sorunlara yönelik hazırlanan kanun teklifinden bahsetmiştik.
Bu teklif henüz yasalaşmadan Dijital Mecra gerçeğini göz ardı etmeyen TBMM'de Dijital Mecralar Komisyonu'nun kurulmasına karar verilmiştir.
Bilindiği üzere TBMM İç Tüzüğü 20. maddesi komisyonları düzenler.
Parti grupların komisyonlarda temsili 21. maddenin konusunu oluşturur.
Esas ve Tali Komisyon şeklinde çalışan bu komisyonlar yasama sürecinde önem arz eder. Komisyonlardaki kanunlara ilişkin tartışmaların sağlıklı bir şekilde ve detaylı bir şekilde yürütülmesi komisyonların asli görevidir. Meclis Genel Kurulu'nun komisyonlardaki kadar yasama sürecini detaylı şekilde irdeleyip tartışma şansı yoktur. Esasen Genel Kurul'un buna zamanı da yoktur diyebiliriz.
Gelelim Kanun Metni üzerindeki değerlendirmelerimize. Komisyon kurulmasına ilişkin kanun metninin birinci maddesi aşağıdaki şekilde Resmi Gazete'de yer almıştır.
Kanun No. 7252 Kabul Tarihi: 23/7/2020
Dijital Mecralar Komisyonu
MADDE 1 – (1) Kanunlara, bireylerin kişilik haklarına, özel hayatın gizliliğine ve diğer temel hak ve özgürlüklere aykırı yahut çocukların fiziksel ve psikolojik gelişimlerine zarar verici şekilde internet kullanımının önlenmesi amacıyla alınan tedbirler ile yapılan iş ve işlemler hakkında inceleme, görüşme, raporlama, tavsiye ve görüş bildirme işlemlerini yürütmek ve bu maddede belirtilen diğer görevleri yerine getirmek üzere, Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde Dijital Mecralar Komisyonu kurulmuştur.
(2) Komisyonun üye sayısı on yedidir. Üye dağılımı siyasi parti gruplarının parti grupları toplam sayısı içindeki yüzde oranlarına göre belirlenir. Komisyon, üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir.
(3) Komisyonun görevleri şunlardır:
a) Kendisine esas veya tali olarak havale edilen işleri görüşmek, Komisyon Başkanlığının talebi üzerine veya ihtisas komisyonlarınca talep edilmesi halinde; Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan kanun teklifleri ile olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini görev alanı yönünden inceleyerek görüş sunmak.
b) İnternet kullanımının kanunlara, bireylerin kişilik haklarına, özel hayatın gizliliğine ve diğer temel hak ve özgürlüklere aykırı yahut çocukların fiziksel ve psikolojik gelişimlerine zarar verici şekilde gerçekleşmesinin önlenmesi konularında görüş ve öneriler sunmak.
c) İnternet kullanımı yoluyla işlenen suçlarla etkin şekilde mücadele edilmesi konusunda görüş ve öneriler sunmak.
ç) (b) ve (c) bentlerinde belirtilen konularda uluslararası alanda kabul gören gelişmeleri izlemek, bu konular hakkında gerektiğinde yurt dışında incelemelerde bulunmak ve bu gelişmeler konusunda görüş ve öneriler sunmak.
d) İnternetin hukuka uygun kullanımı konusunda kamuoyunu bilgilendirici etkinlik ve projeler yapmak.
(4) Komisyonun yetkileri şunlardır:
a) Görevleri ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarından, 4/5/2007 tarihli ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında faaliyet gösteren içerik sağlayıcılar, erişim sağlayıcılar, yer sağlayıcılar ile yerli veya yabancı diğer gerçek ve tüzel kişilerden bilgi ve belge istemek ve ilgililerden bilgi almak.
b) Görev alanıyla ilgili faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının çalışmalarından yararlanmak.
c) Gerekli gördüğünde uygun bulacağı uzmanları fikirlerini almak üzere çağırmak.
(5) Komisyon Ankara dışında da çalışabilir. Komisyon çalışmaları ile ilgili olarak, yurt içi ve yurt dışı görevlendirmelere ait giderler, Komisyon kararı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanının onayı ile 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden karşılanır.
(6) Komisyonun çalışma usul ve esaslarına ilişkin olarak bu maddede hüküm bulunmayan hâllerde Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü hükümleri uygulanır.
Komisyon açısından tek maddeden ibaret olan bu tasarı ile genel amaç İnternet kullanımından doğan zararların engellenmesinde Dijital Mecralar Komisyonu'nun Yasama Meclisi'ne, TBMM İçtüzüğü hükümleri çerçevesince görüş ve önerileriyle, yardımcı olmasıdır.
Komisyon 17 üyeden oluşur. Üye sayısı siyasi parti gruplarının parti grupları toplam sayısı içindeki yüzde oranına göre belirlenir.
Komisyon toplantısı üye tam sayısının en az 1/3 oranındaki üye sayısı ile toplanıp toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alır.
Komisyon giriş bölümünde de belirttiğimiz üzere kendilerine esas ya da tali komisyon olarak tevdi edilmiş olan işlere bakar. İnternet ortamındaki yayınların olumsuz etkilerinin önlenmesi noktasında görüş ve öneri sunarlar. İnternet yoluyla işlenen suçların önlenmesi noktasında görüş ve öneriler sunmak komisyonun asli görevlerindendir. Uluslararası mecralarda İnternet yayınlarına ilişkin yasal gelişmeler hakkında incelemelerde bulunmak ve bu incelemeleri doğrultusunda görüş ve öneriler sunmak komisyonun bir diğer görevidir.
5651 sayılı kanun nezdinde gerekli hallerde kurum ve kuruluşlardan bilgi ve belge isteme hakkı komisyonunu yetkilerindendir. Örneğin komisyon sosyal medya sitelerinden 5651 sayılı kanun kapsamında değerlendirilecek paylaşımlar hakkından bilgi isteyebilir, üniversite ve benzeri araştırma kuruluşlarının çalışmalarından ya da uzman görüşlerinden faydalanabilir.
Yurt dışı kaynaklı sosyal medya siteleri başta olmak üzere 5651 sayılı kanun özelinde dijital mecraların Meclis nezdinde değerlendirilecektir. Şayet bu mecralar hakkında yapılacak yasal düzenlemeler hakkında kendilerine tevdi edilen görevleri, içtüzüğün kendine verdiği yetkiler doğrultusunda İnternet gibi geniş bir sorumluluk sahasında yerine getirmek gibi zor bir görevi vardır. Sorumluluk sahası haliyle çok geniş olacaktır.
Sonuç olarakyeni kurulan bu komisyon ile birlikte İnternet Dünyası'na odaklanılacak, İnternet dünyasının kontrol ve denetimine yönelik geniş kapsamlı değişiklikler yapılacaktır. Böyle bir ihtiyaç ayrı bir ihtisas komisyonunun kurulmasına sebebiyet verecek kadar büyük hale gelmiştir.