6 Nisan 2015 Pazartesi

Kitap Tanıtımı: Amazon.com ve Yaratıcısı Jeff Bezos

Bazı kitaplar vardır bir şekilde daha önce denk gelmiş elinize geçmiş ama bir fırsat bulup satın alamamışsınızdır. Bu kitabı bulmak için neredeyse Kadıköy'deki tüm kitapçıları dolaşıp bulamayınca ümidi kesmiştim ta ki başka bir kitaba bakmak için bir kitapçıya girene kadar. 

Robert Spector isimli ABD'li gazeteci yazarın Türkçe'ye "Amazon.com ve Yaratıcısı Jeff Bezos" olarak Zeynep Yelçe ve Canan Feyyat tercümesi ile kazandırılan bu kitap İnternet'ten perakende satış için iyi bir model olan Amazon.com'un 2001'e kadar ki kuruluş ve yükseliş dönemini ayrıntılı olarak anlatıyor.

İnternet'ten kredi kartı ile ürün satın alma konusunda muhafazakar olduğum için %45 daha fazla para ödeyerek bu kitabı satın aldım. Ama ödediğim küçük bir servete değdi. 

Uyumadan önce sadece giriş kısımı okumak için kitabı elime aldığımda saat 23:45'i gösteriyordu. Kitabı elimden bıraktığımda 200 sayfadan fazla okumuştum. Sabah ezanını duyduğumda kalanını yarın bitiririm diyerek yattım. Bir gün sonrasında adliyede zombi gibi dolaştım desem abartmış olmam.

Amazon.com'un yaratıcısı Jeff Bezos, Küba göçmeni üvey babası nüfusuna kaydediliyor. Okul hayatında başarıdan başarıya koşan bu zeki çocuk dünyanın en iyi üniversitelerinden biri olan Princeton'dan mezun oluyor. 

Jeff parlak kariyerinde şirketten şirkete geçerek basamakları tırmanıyor. Son olarak David Shaw diye ismini ilk kez duyduğum ünlü bir ABD'li iş sahibinin şirketinde çalışırken İnternet'ten satış üzerine bir araştırma yapıyor ve İnternet'ten satılabilecek 20 ürün belirliyor. İnternet'in yeni yeni gelişmeye başladığı 1994'te satış vasıtası olarak İnternet'in kullanılması fikrini lider bir fikir olarak patronuna sunuyor. 

Patronunu ikna edemeyen Jeff dolgun maaşlı işinden ayrılarak amazon.com'u kurma kararı veriyor.  

Jeff şirketi Seattle'da kendisi dahil üç kişi ile klasik bilgisayarcı hikayelerinde olduğu gibi oturduğu evin garajında kuruluyor. Satılacak ürün olarak kitap belirleniyor. 

Zorluklara Karşı Yılmamanın Hikayesi
Kitap toptancısına göre şirket merkezi belirleyen Jeff'in parası yok. Eski bir kapıya dört tane ayak koyup bir masa üretene kadar sipariş aldıkları kitapları yerde oturarak paketliyorlar.

Kitap toptancısı günde 6'dan az kitap siparişi almadan mal göndermiyor. Peki fazladan aldıkları kitapları satacak müşteri bulabilecekler mi?

Bu kitapta beni etkileyen çok küçük bir işletmenin bu kadar hızlı büyüyebilmesi oldu. İnternet'ten sipariş aldıklarında bilgisayar programı bir uyarı sesi veriyor. Bu sesi duyduklarında mutlu oluyor hatta kutlama yapıyorlar. 

İşe başladıktan bir kaç gün sonra uyarı sesinden rahatsız oldukları için uyarıyı pasif hale getiriyorlar. 

İşler daha da açılıyor. Günlük siparişleri öğleden önce halledemezlerse paketlemeyi bitiremeyecek hale geliyorlar. 

Hem tuttukları evin garajı hem de personel sayısı yetersiz oluyor ve taşınma furyası başlıyor. 

Günde bin kitap siparişi alan bir noktaya geldiklerinde finans sorunu yaşamaya başlıyorlar. Yatırımcılardan aldıkları yaklaşık 1 milyon $'lık destek ile işleri katlanarak büyüyor.

Büyüme o kadar çok oluyor ki 3-4 ayda bir taşınmaya başlıyorlar. Son hatırladığım 16.000.m² alanı olan bir yere taşındıkları. Bu büyük yeri tuttuklarında ilk kuruculardan biri acaba burayı doldurabilecek kadar çok satışımız olacak mı diye endişelenirken bu yer 5-6 sonra yetmez hale geliyor. 

Müşteri memnuniyetinin esas alındığı pazarlama sistemi internetten satışta muhafazakar olan benim gibi satıcılar için özel güvenlik sistemi geliştirmelerine neden oluyor.

Yükselen bir marka haline gelen Amazon.com başka internet sitelerine reklam veriyor. Büyük İnternet arama motorlarında doğrudan siteye bağlantı verilmesi ile işler hız kazanıyor. Hatta bir bayram zamanı siparişi verilen bir kitaptan gına getiren personel için çok sipariş verilen bu kitabın ilgili baskısı geçmiş günleri yad edercesine satıştan kaldırılıyor. 

Logaritmik büyüme hızını arttın bir faktörde satış ortaklığı sistemi oluyor. Amazon.com'a üye olanlar yaptıkları satışlardan komisyon almaya başlıyorlar. 

Şirket yeterince büyüklüğe ulaştıktan sonra borsaya açılıyor. Elini hızlı tutan akıllı yatırımcılar hisse senetlerinin hızlı yükselişi ile paraya para demeyen hale geliyorlar. 

Vakti zamanında İnternet'ten kitap satışı konusunda Amazon.com'u önemsemeyen şirketler artık Amazon'un gölgesinde kayboluyorlar. 

2000'lere yaklaştıkça şirket kitap dışındaki ürünleri satmaya başlıyor ve bugünkü haline başlıyor. Kitap 2001 yılında Türkçeye çevrilmiş ve haliyle şirketin son halini kapsamıyor. 

Alexa.com, İMDB gibi önemli şirketler bünyeye katılıyor. 

Meraklı okuyucu olarak hemen Wikipedia.org'a baktığımda şirket personel sayısının 150.bin gibi mütevazı bir rakama, 2014 yılı karının 88. milyar dolar gibi az bir rakama ulaştığını gördüm. 

Satışa ilişkin birkaç rakamda dikkatimi çekti. Sitenin kendi arama motorunda kitap sekmesini seçip tıkladığımda 27.milyon basılı kitap ismine ulaştım. Bu kitaplardan 19 milyonu İngiliz Dilinde idi. 

200.000'den fazla mutfak kitabı, 600.000'den fazla hukuk kitabı, 3.500.000'dan fazla tarih kitabı yanında satışta olan Kindle isimli tablet şeklindeki e-kitap okuyucu ile kağıttan ari 3.2 milyon kitabı okuyabiliyorsunuz. Kindle ile 1000 kadar kitabı yanınızda taşıyabiliyorsunuz. 

Amazon.com. Kindle'a yoğunlaşarak kitapları hem 1 dakikadan kısa bir sürede okuyucuya ulaştırıyor hem de e-kitap pazarındaki payını daha da güçlendiriyor. 

Okuyucusu bir oturuşta kitabı bitirmeye sevk eden Amazon.com'un başarısı çoğu e-mağaza sahibini heveslendirmiş olsa da doğru yer ve doğru zaman faktörünü unutmamakta fayda var. Yine kitapta belirtildiği gibi Jeff Bezos bu yatırımı bir sene erken yapmış olsa idi satış yapmadan batabileceği gibi bir sene geç yapmış olsaydı da atı alan Üsküdar'ı geçmiş olacaktı. 

Akıcı tercümesi yanında güncel bir konu olan e-ticaretin imrenilen öncüsünün hikayesinin merak ediyorsanız bu kitabı kesinlikle atlamamanızı öneriyorum. 

İyi okumalar. 

Teknoloji konulu yazılarım;
Yandex & Google Karşılaştırması
Ne Olacak Bu İnternetin Hali
Uzay Turu 

ve merak ettiğiniz pek çok konuya eski ve yeni site haritası bölümünden ulaşabilirsiniz. Cevabına bulamadığınız sorularınızı okuduğunuz yazının alt tarafındaki yorum bölüme yazı yazarak sorabilirsiniz veya iletişim bölümünden e-posta ile ulaşabilirsiniz.